Wskaźniki barwy gwiazd
5 Maj 2005r. w
Fotometria Gwiazd napisał/a
Marcin Szulc
Znajomość wielkości gwiazdowych w różnych dziedzinach widma pozwoliła na dokładne liczbowe ujęcie barwy gwiazd. Na różnice barw poszczególnych gwiazd astronomowie już dawno zwrócili uwagę, dopiero jednak do od połowy XIX wieku zaczęto je badać systematycznie.
Znajomość wielkości gwiazdowych w różnych dziedzinach widma pozwoliła na dokładne liczbowe ujęcie barwy gwiazd. Na różnice barw poszczególnych gwiazd astronomowie już dawno zwrócili uwagę, dopiero jednak do od połowy XIX wieku zaczęto je badać systematycznie. Na początku bieżącego stulecia w powszechnym użyciu były subiektywne oceny barwy gwiazdy, ustąpiły one jednak miejsca obiektywnym metodom po rozpowszechnieniu się fotometrii fotograficznej. Jako parametr określający barwę gwiazdy przyjęto różnicę między wielkością fotograficzną i wielkością wizualną. Różnica ta otrzymała nazwę
wskaźnika (indeksu) barwy. Po zastąpieniu fotometrii wizualnej przez fotowizualną takim standardowym wskaźnikiem barwy gwiazd stała się różnica między wielkością fotograficzną i wielkością fotowizualną
CI - mpg - mν
Ponieważ, zgodnie z przyjętą zasadą punktu zerowego w fotometrii fotograficznej, dla gwiazd klasy A0 wielkości fotograficzne maja być równe wielkościom wizualnym względnie fotowizualnym, wiec wskaźnik gwiazd klasy A0 jest równy zeru według definicji. Dla gwiazd klas widmowych O i B wskaźniki barwy są ujemne i dochodzą u najgorętszych gwiazd do wartości - 0
m,3. Rosną one począwszy od klasy A0 ku klasom późniejszym osiągając wartość około 2
m u najczerwieniejszych gwiazd klas M, S, N.
Wskaźnik barwy może być uważany za miarę temperatury gwiazd i często bywa stosowany zamiast klasy widmowej. Odnosi się to przede wszystkim do gwiazd słabych, dla których uzyskanie widma sprawia trudności techniczne. Wraz z szerszym stosowaniem wielobarwnej fotometrii gwiazdowej mamy możność wprowadzania rozmaitych wskaźników barwy, określanych jako różnice wielkości w dwóch układach fotometrycznych. Przy tworzeniu takich różnorodnych wskaźników barwy (np. wielkość fotograficzna minus fotoczerwona) zakłada się zwykle, że dla gwiazd klasy A0 wskaźnik ten jest równy zeru. Zasadę tę jednak trudno jest stosować w pełnej rozciągłości, bo oparta jest na założeniu, że światło w przestrzeni międzygwiazdowej nie ulega selektywnemu pochłanianiu i że wszystkie gwiazdy klasy A0 mają te samą strukturę fizyczną. Ani jedno, ani drugie założenie nie jest ściśle spełnione, szczególnie w przestrzeni międzygwiazdowej występuje dość znaczne pochłanianie światła przez materię pyłową. Z tego powodu w praktyce zarówno punkt zerowy wielkości gwiazdowych, jak i ich wskaźników barwy opieramy na umownych standardach fotometrycznych wśród gwiazd.
Referencje:
Eugeniusz Rybka: "Astronomia Ogólna" wyd. VI
Twoje Imię
1.03.2021, 02:38