Najdokładniejszy pomiar odległości do LMC
Wielki Obłok Magellana jest najlepiej poznanym obiektem południowego nieba. Aż trudno uwierzyć, że dopiero trzy lata temu astronomowie określili odległość do tej galaktyki z dokładnością na poziomie 2%.

Widok Drogi Mlecznej po kolizji z Andromedą
Astronomowie z NASA ogłosili, że są w stanie z dużą dokładnością przewidzieć, jak kosmiczna kolizja Drogi Mlecznej z Andromedą może wpłynąć nie tylko na samą Galaktykę, ale i na nasz Układ Słoneczny.

       Nazwa teleskopu wywodzi się od nazwiska wybitnego amerykańskiego astronoma Edwina Hubble'a (1889-1953). Dowiódł on między innymi że galaktyki nie są obłokami gazu, lecz odległymi skupiskami gwiazd. Jednak jego największym osiągnięciem było odkrycie, że większość galaktyk oddala się od nas z prędkościami proporcjonalnymi do odległości. Mniej więcej w tym samym czasie ukazał się w Niemczech książka "Die Rakete zu den Planetenraumen" (Rakietą w przestrzeń planetarną). Jej autor, Hermann Oberth, opisał stację kosmiczna wyposażoną w teleskop. Rozwinął on swoją ideę proponując, aby teleskop był umieszczony na planetoidzie. Pierwszą poważną próbę umotywowania budowy teleskopu kosmicznego podjął w 1946 roku astronom Lyman Spitzer. Przedstawił on swój projekt koncernowi lotniczemu Douglasa. W swoim raporcie przewidział prawie wszystkie dziedziny w których bada kosmos obecny teleskop. NASA rozpoczęła poważnie myśleć nad budową kosmicznego teleskopu na początku lat 70. Pierwszym krokiem było wystrzelenie dwóch podobnych ale mniejszych obiektów - OAO-II oraz Copernicus, które okazały się sukcesem. Następnie rozpoczęły się prace nad większym i nowocześniejszym teleskopem, który mógłby pełnić swe zadanie przez wiele lat. Ostatecznie po analizach kosztów oraz wyników naukowych zdecydowano się na lustro o średnicy 2,4 metra. W 1979 r. Rozpoczęto budowę. Wyniesienie na orbitę teleskopu było zaplanowane na 1986 r. Niestety musiała ona zostać przełożona ze względu na tragiczny wypadek promu Challenger. Wreszcie 24 kwietnia 1990 r.,prom Discovery wraz z teleskopem wystartował z wyrzutni w Kennedy Space Center. Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w Historii NASA. 20 maja tego samego roku Teleskop zarejestrował swoje "pierwsze światło". Celem były gwiazdy gromady NGC 3532. Obraz był całkiem niezły, lecz okazało się że zwierciadło główne ma niewłaściwy kształt. W związku z tą złą wiadomością prasa poświęciła HST więcej uwagi. Wiele nagłówków krzyczało "Bubel za 1,5 miliarda dolarów". Okazało się, ze problem polega na aberracji sferycznej, wprowadzonej przez główne lustro. Promienie świetlne odbite od centralnej części lustra są ogniskowane o kilka centymetrów bliżej niż te padające na rejony zewnętrzne. Skutkiem było rozmycie obrazu. Naukowcy zaczęli szukać metody naprawy teleskopu. Rozważano możliwość sprowadzenia teleskopy na ziemię, projekt ten był jednak zbyt kosztowny. Zdecydowano się więc na drugi wariant, czyli naprawę na orbicie. Należało wybudować urządzenie mające ponownie zogniskować światło przed skierowaniem go do detektorów. Ale żeby wygospodarować miejsce dla modułu z optyka korekcyjną trzeba było poświęcić jeden z instrumentów naukowych. Wybór padł na najrzadziej używany - szybki fotometr HSP. Jego miejsce miał zająć COSTAR (ang. Corrective Optics Space Telescope Axial Replacement) - moduł z optyką korekcyjną dla umieszczonych w przedziale rufowym instrumentów. Dokonano również kilku innych zmian przyrządów na nowocześniejsze. Planowanie misji rozpoczęto w 1990 r. Ostatecznie do udziału w akcji wybrano siódemkę astronautów, byli to: Jeffrey Hoffman, Thomas Akers, Dick Covey, Claude Nicollier, Story Musgrave, Kathryn Thornton i Ken Bowersox. Wszyscy ćwiczyli przez rok aby zapoznać się z zadaniami które musieli wykonać w kosmosie. Większość treningów odbywała się pod wodą, jako ze panują tam warunki zbliżone do tych w przestrzeni kosmicznej. W rezultacie pierwsza misja serwisowa zakończyła się sukcesem. Astronauci zostali wyniesieni na orbitę przez prom Endeavour, który wystartował rankiem 2 grudnia 1993 r. Relację z tego wydarzenia transmitowano na cały świat przez 11 dni. Było to wielkie osiągnięcie w historii astronomii. Rezultaty testów przerosły najśmielsze oczekiwania.


       Układ optyczny teleskopu Hubble'a jest podobny do tych stosowanych w dużych teleskopach naziemnych. Światło jest ogniskowane w wyniku odbicia od dwóch zwierciadeł hiperbolicznych. Większe z nich czyli zwierciadło główne, skupia wpadające światło na znajdującym się u szczytu teleskopu zwierciadle wtórnym. Odbite od lustra promienie świetlne biegną z powrotem wzdłuż teleskopu, przechodzą przez otwór w zwierciadle głównym, gdzie są kierowane do odpowiedniego instrumentu. W momencie wyniesienia teleskopu na orbitę posiadał on pięć przyrządów. Były to dwie kamery (FOC i WF/CP), dwa spektrografy (FOS i GHRS) oraz szybki fotometr HSP. Kamera FOC była przeznaczona do badania słabych szczegółów niewielkich obiektów, kamera szerokokątna WF/CP umożliwia fotografowanie większych obszarów nieba. Zadaniem spektrografów jest ustalanie składu chemicznego ciał niebieskich (zostały one już zastąpione przez kamerę podczerwoną NICMOS oraz spektrograf obrazujący STIS). Fotometr HSP mierzył szybkie zmiany jasności ciał niebieskich (został również zastąpiony przez COSTAR). HST obiega Ziemię w odległości 600 km od jej powierzchni. Komunikacja z teleskopem jest prowadzona za pomocą sieci satelitów TDRSS. Ich zadaniem jest utrzymywanie łączności z innymi satelitami i przesyłanie danych. Z tych właśnie obiektów informacje są przekazywane do bazy White Sands, skąd zostają przesłane do Centrum Lotów Kosmicznych w Goddard koło Waszyngtonu. Tam procesuje się dane dotyczące lotu, podczas gdy dane naukowe przekazywane są do Instytutu Teleskopu Kosmicznego w Baltimore.


Podstawowe dane:
Wystrzelenie: 25 kwietnia 1990 r.
Lustro główne: 2,4 m średnicy
Lustro wtórne: O,34 m średnicy
Długość: 13,1 m
Średnica: 4,3 m
Baterie słoneczne: 12,1 x 2,4 m
Masa: 11,6 t
Wysokość orbity: 610 km
Okres orbitalny: 95 min.
Prędkość orbitalna: 27 700 km/h

Fotografie: National Aeronautics and Space Administration - NASA

Komentarze użytkowników

Napisz komentarz

Odpowiedz na pytanie zadane w sondzie.

Za co lubicie AVN? Wiadomości
Artykuły popularnonaukowe
TZMA
Grafikę serwisu
Pokazy nieba

Ostatnio pisaliście: