Bieguny niebieskie
15 Sie 2007r. w
Początki Obserwacji napisał/a
Michał Kościuszko
Do określania położenia ciał niebieskich na niebie astronomowie posługują się układami współrzędnych, analogicznych do tych, których używa się do oznaczania położeń punktów na powierzchni Ziemi, w czym bardzo pomocna jest koncepcja sfery niebieskiej.
Do określania położenia ciał niebieskich na niebie astronomowie posługują się układami współrzędnych, analogicznych do tych, których używa się do oznaczania położeń punktów na powierzchni Ziemi, w czym bardzo pomocna jest koncepcja sfery niebieskiej. Wyobraźmy sobie, ze Ziemia to balon, który można tak nadąć, aby wypełnił wyimaginowaną sferę niebieską. W tej sferze można by było odnaleźć odpowiedniki południków, równoleżników oraz biegunów. I tak właśnie, bieguny Ziemi odpowiadają biegunom sfery niebieskiej. W zależności, na jakiej szerokości geograficznej jesteśmy, będziemy widzieć albo południowy, albo północy biegun nieba, w zakresie od 0
o do 90
o nad nami. I tak np. znajdując się w Warszawie, która leży na wysokości 52
o na północ od równika, znajdziemy północny biegun nieba na wysokości 52
o nad nami. Nawiązując do wysokości bieguna, obszar nieba wokół bieguna nieba o promieniu odpowiadającym szerokości geograficznej miejsca, zawsze znajduje się nad horyzontem.
Biegun Północny
Widzą go wszyscy mieszkańcy półkuli północnej Ziemi. Łatwo go znaleźć, ponieważ blisko niego znajduje się Gwiazda Polarna, najjaśniejsza gwiazda Ursa Minor. Niektórzy ludzie sądzą, że jest to najjaśniejsza gwiazda na północnym niebie, jednak jest to nie prawda. Polaris jest widoczna gołym okiem, jej jasność obserwowana wynosi 1,97
m, ale to Syriusz jest najjaśniejszy na naszym niebie. Prawdopodobnie błąd, bierze się z tego, że Polaris to gwiazda widoczna przez całą noc, dla mieszkańców półkuli północnej.
Niestety, Gwiazda Polarna nie będzie zawsze łatwo rozpoznawalnym obiektem bieguna północnego, a to ze względu na precesję osi ziemskiej. W obecnej chwili znajduje się ona ok. 1
o od dokładnego położenie bieguna, do 2100 roku zbliży się na odległość 27', a następnie zacznie się oddalać. Powróci w to samo miejsce za ok. 26 000 lat, zaś jej miejsce będą zajmować kolejno γ Cephei (Alrai w gwiazdozbiorze Cefeusza) Alderamin (α Cephei) około roku 7000, Vega (α Lyrae) około roku 14000 i Thuban około roku 24000.
Biegun północny nieba jest bardzo dobrym drogowskazem na niebie. Po pierwsze, aby dotrzeć w pobliże bieguna, należy przedłużyć o pięć długości odcinek pomiędzy tylnymi kołami Wielkiego Wozu. Następnie znając położenie bieguna, możemy odnaleźć w prosty sposób Cefeusza, lub gwiazdozbiór Kasjopei.
Biegun Południowy
Widoczny dla mieszkańców półkuli południowej. Niestety, odnalezienie go nie jest łatwą sprawą, najbliższa gwiazda to σ Octantis o jasności 5,4
m. Chociaż w jego pobliżu nie ma żadnej jasnej gwiazdy, istnieje parę sposobów, aby w przybliżeniu podać jego położenie. Najprościej jest przedłużyć cztery razy dłuższe ramię Krzyża Południa. Na szczęście za mniej więcej 3000 lat biegun południowy w wyniku precesji wkroczy w gwiazdozbiór Kilu, a za 7000 lat przesunie się tuż obok δ Car, gwiazdy 2 wielkości, czyli najjaśniejszej południowej gwiazdy polarnej w dziejach Ziemi. Warto wspomnieć, że Krzyż Południa jest najmniejszym gwiazdozbiorem nieba, i znajduje się on na flagach kilku państw, między innymi Australii i Nowej Zelandii.
Ar
04.01.2020, 06:26
Ten komentarz oczekuje na moderację. Za całą zawartość odpowiada jego autor.