Najdokładniejszy pomiar odległości do LMC
Wielki Obłok Magellana jest najlepiej poznanym obiektem południowego nieba. Aż trudno uwierzyć, że dopiero trzy lata temu astronomowie określili odległość do tej galaktyki z dokładnością na poziomie 2%.

Widok Drogi Mlecznej po kolizji z Andromedą
Astronomowie z NASA ogłosili, że są w stanie z dużą dokładnością przewidzieć, jak kosmiczna kolizja Drogi Mlecznej z Andromedą może wpłynąć nie tylko na samą Galaktykę, ale i na nasz Układ Słoneczny.

       Według analizy pomiarów wykonanych przez sondę Cassini, Saturn obraca się szybciej niż wcześniej sądzono. Wyniki mogą potwierdzać niezależną teorię, że takie gazowe giganty jak Saturn powstały w kosmicznym mgnieniu oka – w ciągu tysięcy, a nie milionów, lat.

       Rotacja Saturna sprawia, że wybrzusza się on na równiku bardziej niż jakakolwiek inna planeta w Układzie Słonecznym. Jednak jego dokładne tempo obrotu było trudne do określenia. Poprzednio sądzono, że wynosiło 10 godzin i 39 minut, na podstawie regularnych wahań w emisji fal radiowych zmierzonych przez sondę Voyager w 1980 roku.


Odśrodkowe siły z rotacji Saturna sprawiają, że planeta ta przybiera ksztalt elipsy ze splaszczonymi polami i wybrzuszeniem na równiku, jak widać na tym zdjeciu wykonanym przez sondę Voyager 1.

       Jednak w roku 2006 pomiary pola magnetycznego planety wykonane przez sondę Cassini wykazały dłuższy czas, 10 godzin i 47 minut. Ponieważ rzeczywisty czas obrotu planety powinien być bardzo stabilny, naukowcy podejrzewają, że fluktuacje radiowe i magnetyczne są tylko luźno zawiązane z rzeczywistym czasem obrotu.

       Obecnie para naukowców twierdzi, że znalazła sposób na sprawdzenie rzeczywistego czasu obrotu planety, który wynosi 10 godzin i 32 minuty i jest o 7 minut krótszy niż czas zmierzony przez Voyagera. Pomiary zostały wykonane przez Hojna D Andersena z Global Aerospace w Altadenie w Kalifornii, oraz Geralda Schuberta z Uniwersytetu Kalifornia w Los Angeles.

       Dokładny kształt Saturna określono używając pomiarów promienia wykonanych przez sondy kosmiczne Pioneer 11, Voyager 1 i 2, jak również wykonanych przez Voyagera pomiarów wiatrów wiejących na planecie, których zróżnicowanie na powierzchni Saturna związane jest z kształtem planety.

       Następnie obliczono jak szybko planeta musi się obracać, aby osiągnąć nieregularności widoczne w jej kształcie.

       Wymagało to użycia pomiarów siły grawitacji wykonanych przez Cassiniego, aby określić sposób, w jaki masy są rozmieszczone wewnątrz planety, co wpływa na to, jak jest ona plastyczna. Rozmieszczenie mas uzyskane w tez sposób nie jest wystarczająco dokładne, aby określić rozmiar stałego jądra Saturna.

       Mimo to, Morris Podola z uniwersytetu w Tel Avivie twierdzi, że nowe tempo rotacji sugeruje, że jądro Saturna jest mniejsze niż 10 do 20 mas Ziemi, jak dotychczas sądzono. „Masa jądra będzie się prawdopodobnie zmniejszać (w przyszłych badaniach), zbliżając się do masy Jowisza”, komentuje trwające badania.

       To z kolei mogłoby pomóc w zrozumieniu, w jaki sposób tworzą się takie ogromne gazowe planety jak Saturn. Standardowy obraz akrecji jądra potwierdza, że skaliste jądro formuje się jako pierwsze. Następnie, jądro gromadzi grubą pokrywę gazową z dysku materii otaczającej młodą gwiazdę macierzystą – to proces, który trwa miliony, lub więcej, lat.

       Alternatywna teoria, zwana „niestabilnością dysku”, mówi, że takie planety tworzą się zaledwie w ciągu kilku tysięcy lat od opadnięcia chmury gazu i pyłu w dysku. W tym modelu ciężkie materiały wytrącają się z chmury tworząc stałe jądro, jednak jest ono małe – wielkości zaledwie kilku mas Ziemi.

       Mniejsze jądro Saturna bardziej pasowałoby do teorii niestabilności dysku, a autor badania, Anderson, zgadza się, że rozmiar jądra prawdopodobnie okaże się mniejszy niż się obecnie sądzi.

       Jego współpracownik nie jest jednak aż tak tego pewny. „Uważam, że kwestia wielkości jądra Saturna jest ciągle nierozstrzygnięta”, powiedział Schubert magazynowi New Scientist. „Ciągle jeszcze musimy wykonać wiele modeli, aby dokładnie określić wielkość jądra.”

       Obydwaj za to zgadzają się, że mniejsze jądro pomogłoby zadecydować pomiędzy dwoma scenariuszami narodzin planety. „Jeżeli te dodatkowe wysiłki wykażą, że jądro Saturna jest mniejsze niż 10-15 mas Ziemi, będzie to miało duże konsekwencje dla teorii o powstaniu Saturna i Jowisza”, mówi Schubert.

Źródło: NewScientist Space
Fotografia: NASA/JPL
Tłumaczenie: Paulina Pajer

Komentarze użytkowników

Nikt jeszcze nie napisał komentarza do tego materiału.

Napisz komentarz

Odpowiedz na pytanie zadane w sondzie.

Za co lubicie AVN? Wiadomości
Artykuły popularnonaukowe
TZMA
Grafikę serwisu
Pokazy nieba

Ostatnio pisaliście: