Masy i jasności absolutne gwiazd
6 Kwi 2005r. w
Budowa Gwiazd napisał/a
Marcin Szulc
Spośród parametrów charakteryzujących gwiazdę jednym z najważniejszych jest jej masa. Rozważania teoretyczne wskazują, że aby gwiazda była stabilna, musi być obdarzona dość znaczną masą. Masy gwiazd można obliczyć bezpośrednio jedynie w przypadku gwiazd podwójnych.
Spośród parametrów charakteryzujących gwiazdę jednym z najważniejszych jest jej masa. Rozważania teoretyczne wskazują, że aby gwiazda była stabilna, musi być obdarzona dość znaczną masą. Masy gwiazd można obliczyć bezpośrednio jedynie w przypadku gwiazd podwójnych. Taką najmniejszą znaną dotychczas masę wynoszącą 0,08 masy Słońca ma słabszy składnik układu podwójnego Ross 614. Największą zaś masę stwierdzono u składników gwizdy podwójnej zarejestrowanej pod numerem 47 129 w katalogu The Henry Draper Catalogue (HD 47 129). Układ ten składa się z dwóch gorących gwiazd klasy O8. Masa każdego ze składników wynosi po 65 mas Słońca. Gwiazdy o tak wielkiej masie znajdują się u kresu stabilności i należą do gwiazd wyjątkowych. Za granice przeto, w których mieszczą się masy ogółu gwiazd, używać możemy przedział od 0,1 do 50 mas Słońca.
Już w roku 1924 Eddington, opierając się na masach gwiazd znanych z układów podwójnych, wyprowadził zależność mas gwiazd od ich światłości. W oparciu o tego rodzaju zależność i teoretyczne rozważania Eddington słusznie wywnioskował, że zarówno gwiazdy olbrzymy, jak i gwiazdy głównego ciągu należy uważać za gazowe w całości.
Rozważania późniejsze, bardziej szczegółowe, doprowadziły do wniosku, że ścisła zależność między masą a światłością istnieje tylko dla gwiazd ciągu głównego (klasa światłości V według klasyfikacji Morgana i Keenana). Dla gwiazd innych klas światłości masy ich nie są znane w dostatecznej liczbie i z tego powodu zależność masa-światłość nie mogła być należycie poznana.
Zależność masa-światłość może być również przeliczana na zależność masa-wielkość absolutna gwiazd. Ponieważ wykres Hertzspurunga-Russela daje nam zależność między widmem a wielkością absolutną, to z tych dwóch zależności wynika zależność między widmem a masami gwiazd. Na podstawie tej ostatniej zależności można ocenić przybliżone masy gwiazd na podstawie znanych widm w przypadku, gdy gwiazdy nie należą do układów podwójnych.
Masa, światłość i rozmiary gwiazd stanowią trzy podstawowe parametry. Których znajomość jest konieczna do rozważań nad budową gwiazd.
Referencje:
Eugeniusz Rybka: "Astronomia Ogólna" wyd. VI
Odpowiedz na pytanie zadane w sondzie.
Zjawiska oraz wydarzenia w nadchodzącym miesiącu.
Twoje Imię
20.03.2023, 14:36