Najdokładniejszy pomiar odległości do LMC
Wielki Obłok Magellana jest najlepiej poznanym obiektem południowego nieba. Aż trudno uwierzyć, że dopiero trzy lata temu astronomowie określili odległość do tej galaktyki z dokładnością na poziomie 2%.

Widok Drogi Mlecznej po kolizji z Andromedą
Astronomowie z NASA ogłosili, że są w stanie z dużą dokładnością przewidzieć, jak kosmiczna kolizja Drogi Mlecznej z Andromedą może wpłynąć nie tylko na samą Galaktykę, ale i na nasz Układ Słoneczny.

       Nowsze badania teoretyczne nad istotą wnętrza gwiazd wnoszą wiele zmian do wyłożonego tu klasycznego ujęcia. Coraz więcej uwagi np. poświęca się zagadnieniu równowagi konwekcyjnej, co wiąże się z badaniami stanu materii w zewnętrznych warstwach gwiazd. Przypuszczano dawniej, że stan ten nie może wpływać na to, co dzieje się we wnętrzu gwiazd, o którym zakładano, że w zasadzie znajduje się on w stanie równowagi promienistej. Badania teoretyczne jednak doprowadziły do wniosku, że podfotosferyczna strefa konwekcyjna sięga o wiele głębiej niż przypuszczano pierwotnie, a wpływa to istotnie na przebieg różnych procesów fizycznych wewnątrz Słońca i innych gwiazd z temperaturą niższą od 10 000^o C. Astronom belgijski P. Ledoux wypowiedział pogląd, że gwiazdy z masą mniejszą od 0,27 masy słonecznej w całości należy traktować jako pozostające w równowadze konwekcyjnej.

       Zagadnień budowy wnętrza gwiazd nie da się oddzielić od zagadnień ich ewolucji powodowanej przez reakcje termojądrowe. Należy tylko wspomnieć, że po zużyciu 10-12 % wodoru we wnętrzu gwiazdy na budowę jąder helu, budowa tego wnętrza ulega istotnym zmianom i następują dość szybkie przemiany ewolucyjne gwiazdy.

       Inny problem dotyczy rodzaju gazu, z którego zbudowana jest gwiazda. Przyjmowano od czasów Eddingtona, że gwiazda zbudowana jest z gazu doskonałego, którego składnikiem we wnętrzu gwiazdy byłyby protony, elektrony, jądra atomowe lekkich pierwiastków z nieliczną domieszką wysoko zjonizowanych atomów pierwiastków cięższych. Obecnie wszakże coraz większą uwagę zwraca się na możliwość występowania w gwiazdach materii supergęstej, a nawet gwiazd głównie z takiej materii zbudowanej. W szczególności rozważa się teoretycznie możliwość istnienia gwiazd hiperonowych. Jak wiadomo z fizyki, hiperony będące w warunkach ziemskich bardzo nietrwałymi mają masę nieco mniejszą od masy protonu, dochodzącą do wartości blisko 1700 razy większej od masy elektronu. Wszystkie cząstki elementarne z masą rzędu protonów, jak neutrony i hiperony, otrzymały nazwę barionów, a gwiazdy zbudowane z materii supergęstej nazywamy gwiazdami barionowymi. Zgodnie z rozważaniami teoretycznymi gwiazda barionowa mogłaby składać się z jądra hiperonowego, w którym byłaby skoncentrowana prawie cała masa gwiazdy oraz ze stosunkowo cienkiej powłoki złożonej z trzech warstw: najniższej - neutronowej, środkowej - złożonej z neutronów, jąder atomowych i swobodnych elektronów i najwyższej zewnętrznej, zawierającej jądra atomowe i gaz elektronowy. Tego rodzaju gwiazdy badał teoretycznie W. A. Ambareumian ze swymi współpracownikami z Obserwatorium Biurakańskiego w Armenii. Supergęste gwiazdy byłyby chłodne i byłyby zbudowane z gazu zdegenerowanego, do którego nie miałyby zastosowania rozważania matematyczne, słuszne dla zwykłych gazów.

       Ostatnie badania prowadzą do wniosku, że takie gwiazdy supergęste istnieją w rzeczywistości, jak np. odkryte w roku 1968 pulsary, które są przypuszczalnie gwiazdami neutronowymi. Do olbrzymiej zaś gęstości dochodzić może materia gwiazdowa na skutek jej zapadania grawitacyjnego ku środkowi (kollapsu) i wytwarzania tzw. "czarnej jamy", inaczej kollapsara.

Referencje:
Eugeniusz Rybka: "Astronomia Ogólna" wyd. VI

Komentarze użytkowników

Nikt jeszcze nie napisał komentarza do tego materiału.

Napisz komentarz

Odpowiedz na pytanie zadane w sondzie.

Za co lubicie AVN? Wiadomości
Artykuły popularnonaukowe
TZMA
Grafikę serwisu
Pokazy nieba

Ostatnio pisaliście: