Zmienność blasku gwiazd
1 Maj 2005r. w
Gwiazdy Zmienne i Niestacjonarne napisał/a
Marcin Szulc
Zmiany blasku mogą następować u gwiazd z dwóch odmiennych przyczyn. Jedną z nich jest okresowe zasłanianie jednego składnika przez drugi w podwójnych układach gwiazdowych, drugą zaś przyczyną mogą być przemiany fizyczne zachodzące w gwiazdach.
Zmiany blasku mogą następować u gwiazd z dwóch odmiennych przyczyn. Jedną z nich jest okresowe zasłanianie jednego składnika przez drugi w podwójnych układach gwiazdowych, drugą zaś przyczyną mogą być przemiany fizyczne zachodzące w gwiazdach.
Zmienność blasku u gwiazd zauważono po raz pierwszy w roku 1596, kiedy to pastor fryzyjski Fabricius odkrył gwiazdę zmienną w gwiazdozbiorze Wieloryba (Cetus), która póĄniej została oznaczona grecka literką o (omikron) przez Bayera w jego atlasie nieba z początku XVII wieku. Fabricius zmianami blasku gwiazdy o Ceti się nie zajął. Zmienność jej odkrył ponownie w roku 1638 Holwarda, około zaś roku 1660 stwierdzono, ze blask tej gwiazdy ulega zmianom w okresie 11 miesięcy. Heweliusz nadał gwieździe o Ceti nazwę Mira, czyli Cudowna i nazwa ta (Mira Ceti) bywa stosowana niekiedy i obecnie w literaturze naukowej.
Choć u wielu gwiazd widocznych gołym okiem blask ulega zmianom, to astronomowie mało zwracali uwagę na nie w XVII i XVIII wieku. W XVIII wieku mimo znacznego ożywienia pracy obserwacyjnej stwierdzono zmienność blasku zaledwie u ośmiu gwiazd, wśród nich u czterech widocznych dobrze gołym okiem. Sytuacja uległa zmianie dopiero w połowie XIX wieku po zainicjowaniu przez Argelandera systematycznych obserwacji gwiazd zmiennych. Zachęcił on do obserwacji gwiazd zmiennych nie tylko astronomów zawodowych, ale i miłośników astronomii, do czego przyczyniła się opracowana przez niego w roku 1884 prosta, a jednocześnie bardzo skuteczna metoda ocen zmian blasku. Podczas gdy w wykazie gwiazd zmiennych z roku 1844 sporządzonym przez Argelandera było ich tylko 18, to katalog Schonfelda z roku 1856 obejmował już 119 gwiazd zmiennych, w katalogu Handlera z roku 1896 było ich 393, w roku 1933 znano już 4611 gwiazd zmiennych, katalog zaś opracowany przez astronomów radzieckich i wydany w roku 1969 zawiera już dane odnoszące się do 20 436 gwiazd zmiennych, obejmując zarówno gwiazdy zmienne fizycznie, jak i gwiazdy zaćmieniowe. Zastosowanie dokładnych metod fotoelektrycznych dało możliwość wykrywania u wielu gwiazd małych zmian blasku rzędu kliku setnych części wielkości gwiazdowej, których metodami wizualnymi lub fotograficznymi nie można było wykryć. Gwiazdy te na ogół nie są umieszczane w katalogach gwiazd zmiennych.
Referencje:
Eugeniusz Rybka: "Astronomia Ogólna" wyd. VI
Odpowiedz na pytanie zadane w sondzie.
Zjawiska oraz wydarzenia w nadchodzącym miesiącu.
Twoje Imię
28.03.2023, 05:12