Rozjarzona plama Jowisza
16 Kwi 2010r. w
Astronomia napisał/a
Radosław Witkiewicz
Teleskopy pokazały wiry cieplejszego powietrza oraz chłodniejsze regiony, które nigdy wcześniej nie były zaobserwowane wewnątrz Wielkiej Czerwonej Plamy Jowisza.
Nowe obrazy termiczne uzyskane przez Bardzo Duży Teleskop Europejskiego Obserwatorium Południowego oraz inne, silne teleskopy naziemne, ukazały wiry cieplejszego powietrza oraz chłodniejszych regionów, które nigdy wcześniej nie były widziane wewnątrz Wielkiej Czerwonej Plamy, co pozwoli naukowcom sporządzić pierwszą, dokładną mapę pogodową olbrzymiego systemu burzowego w powiązaniu z jego temperaturą, wiatrem, ciśnieniem oraz jego kompozycją kolorystyczną.
Obserwacje pokazały, że najbardziej czerwone fragmenty Wielkiej Czerwonej Plamy odpowiadają gorącemu jądru wewnątrz zimnego system burzowego, a także pokazały ciemne linie na krawędziach burzy, gdzie gazy rozpraszają się w dalsze rejony planety. Obserwacje pozwoliły zrozumieć naukowcom logikę wzorów cyrkulacji powietrza wewnątrz najlepiej znanego układu burzowego w Układzie Słonecznym.
Chmury gazu jako Wielka Czerwona Plama są obserwowane w różnych kształtach od setek lat, a obecny kształt jest nieprzerwanie obserwowany od dziewiętnastego wieku. Plama, której zimne rejony mają średnią temperaturę sięgającą -160
o C jest tak szeroka, że w jej granicach zmieszczą się trzy planety o rozmiarze Ziemi.
Obrazy termiczne w większości zostały uzyskane za pomocą instrumentu VISIR w Bardzo Dużym Teleskopie Europejskiego Obserwatorium Południowego w Chile, razem z dodatkowymi danymi pochodzącymi z Obserwatorium Gemini w Chile oraz Narodowego Obserwatorium Astronomicznego Japonii na Hawajach. Obrazy miały bezprecedensową rozdzielczość i znacznie rozszerzyły odkrycia poczynione przez pojazd kosmiczny NASA - Galileo w późnych latach dziewięćdziesiątych. Wspólnie, wraz z obserwacjami struktury chmur przez 3-metrowy Teleskop na Podczerwień na Hawajach agencji NASA, poziom detali termicznych obserwowanych przez te ogromne obserwatoria jest po raz pierwszy porównywalny z obrazami w świetle widzialnym pochodzącymi z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a.
Instrument VISIR pozwala astronomom sporządzić mapę temperatury, areozoli i amoniaku zarówno wewnątrz jak i dookoła burzy. Każdy z tych parametrów mówi nam, w jaki sposób pogoda oraz wzory cyrkulacji zmieniają burzę, zarówno w przestrzeni trójwymiarowej, jak i w czasie. Lata obserwacji VISIR'a, sprzężone z innymi obserwacjami, ujawniają niewiarygodną stabilność burzy, mimo turbulencji, gwałtownych zmian oraz bliskich spotkań z innymi antycyklonami, które oddziałują na krawędzie burzy.
Naukowcy odkryli, że centralna część najbardziej intensywnej pomarańczowo-czerwonej plamy jest ok. 3-4 stopnie cieplejsza niż otaczające ją rejony. Ta różnica, wydawałoby się niewielka jest wystarczająca, aby spowodować, że rotacja burzy, zazwyczaj w kierunku przeciwnym do obrotu wskazówek zegara, zmieniła się w słabą rotację zgodnie z ruchem wskazówek zegara w samym środku burzy. Ponadto w innych częściach Jowisza, ta zmiana temperatury jest wystarczająca do zmiany kierunku wiatru oraz oddziaływania na kształt chmur w pasach i strefach.
Twoje Imię
18.08.2022, 09:20